انتخاب موضوع پایان نامه
انتشار توسط
چرا انتخاب يك موضوع مناسب براي پروژه تحقيقاتي مهم است؟ ساده است: چون همه كارهاي بعدي ما در جريان انجام تحقيق به اين انتخاب وابسته است. همين انتخاب است كه مشخص می‌کند ما قرار است مثلاً چطور طرح بحث كنيم، پيشينه جمع كنيم، ادبيات نظري و مدلمان را بيابيم، روش مناسب تحليل را انتخاب كنيم و غيره. پس می‌بینیم كه تا درباره موضوع به قطعيت نرسيم عملاً هيچ كار ديگري نمی‌توانیم انجام دهيم. حالا ببينيم براي انتخاب يك موضوع مناسب چه‌کار بايد بكنيم؟
ویژگی‌های موضوع تحقیق
- یک موضوع یا عنوان مناسب تحقیق علمی‌باید
- دارای متغیرهای مشخصی برای بررسی باشد
- عملی و سنجش پذیر و قابل تحقیق باشد
- داده‌ها و اطلاعات مرتبط با آن در دسترس باشد
- محدود و مشخص و در یک حوزه تعریف‌شده باشد
- متغیرهای زمانی و مکانی و حوزه‌ای موضوع (در صورت موثربودن در فرایند تحقیق)، معین باشد
- مورد علاقه و در تخصص محقق باشد
انتخاب موضوع برای انجام تحقیق، در دو بخش قابل بررسی است:
الف: مسائل مربوط به خود محقق
منظور از مسائل مربوط به محقق آن دسته مسائلی است که به نحوی با علائق، نوع تفکر، توانمندی‌ها، امکانات و شخصیت دانشجو مربوط است و برای انتخاب موضوع تحقیق لازم است مورد توجه قرار گیرد. مثلاً دانشجو باید حتماً به این نکته توجه داشته باشد که موضوعی را انتخاب کند که شخصاً علاقه‌مند به تحقیق درباره آن باشد، یا موضوعی باشد که دانشجو امکانات و شرایط و لوازم مناسب برای تحقیق در آن زمینه را در اختیار داشته باشد. با اعتقادات و دیدگاه‌ها و سلایق فردی او در تضاد و تناقض نباشد، و غیره. موضوع تحقیق، حداقل به مدت شش ماه فکر و ذهن و وقت یک دانشجو را به خود مشغول می‌کند، پس حتماً باید موضوعی باشد که صرف چنین زمانی برای آن ممکن باشد و دانشجو از سروکار داشتن با آن احساس سرخوردگی و کسالت و حتی گاهی انزجار نکند.
ب: مسائل مربوط به خود موضوع تحقیق
نکته بعدی اما به خود موضوع تحقیق ارتباط پیدا می‌کند. دراین‌باره پرسش اصلی این است که انتخاب یک موضوع برای تحقیق باید چه مشخصات و ویژگی‌هایی داشته باشد؟ مثلاً جدید بودن موضوع تحقیق و تکراری نبودن آن، وجود امکانات لازم برای تحقیق در آن زمینه، وجود منابع و پیشینه تحقیق کافی و قابل استفاده، قابلیت مسئله‌سازی از موضوع، قابلیت طرح پرسش و فرضیه درباره موضوع، امکان پیدا کردن استاد راهنما که در آن حوزه تخصص داشته باشد، امکانات عملی برای اجرای تحقیق و غیره، ازجمله مسائلی است که در این زمینه قابل طرح است.
